लेटाङ – १, मोरङ | माइपोखरी न्यूज
पूर्वी तराईको समृद्ध भूभाग मोरङको लेटाङ नगरपालिका–१ मा अवस्थित राजारानी क्षेत्र धिमाल समुदायको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र धार्मिक दृष्टिकोणले अतुलनीय महत्त्व बोकेको स्थान हो।
धिमाल समुदायको इतिहास अनुसार, उनीहरूको पूर्वजहरूले यही क्षेत्रबाट आफ्नो बसोबास सुरु गरेका थिए। स्थानीय रूपमा “राजा” र “रानी” नाम दिइएका दुई पहाडहरूले घेरिएको यस क्षेत्रलाई पुर्ख्यौली थलोका रूपमा चिनिन्छ। धिमाल जातिको सामाजिक संरचना, धार्मिक आस्था र जीवनशैलीको जरा यही भूमिमा गाडिएको पाइन्छ।
सांस्कृतिक सम्पदा र सिरिजात पर्व
धिमाल समुदायले आफ्नो सांस्कृतिक पहिचान बचाइराख्न वर्षेनी मनाउने प्रमुख पर्व सिरिजात हो।
सिरिजात पर्व विशेषतः विगत र पुर्खाको स्मृति, प्रकृति पूजा, र समुदायको एकता प्रकट गर्ने अवसर मानिन्छ। यस पर्वमा ढोल, मादल, झ्यालीको तालमा नाचगान, सामूहिक पूजापाठ, परम्परागत भेषभूषा, र लोककथा–लोकगानको समावेश हुन्छ।
यो पर्व न केवल धिमाल संस्कृति जगेर्ना गर्ने अवसर हो, तर यसले युवा पुस्तामा जातीय गर्व र सामाजिक उत्तरदायित्व पनि विकास गराउँछ।
प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण
राजारानी क्षेत्र प्राकृतिक रूपमा पनि अत्यन्त समृद्ध छ। हरियाली जंगल, चिसो बतास, दुर्लभ वनस्पति र चराचुरुङ्गीको बासस्थानले यो स्थानलाई नैसर्गिक सुन्दरताले भरिएको बनाउँछ।
राजारानीको शान्त वातावरण, जंगलको हरियाली, र पहाडी भू–आकृति हेर्नकै लागि आन्तरिक पर्यटकहरू यहाँ पुग्न थालेका छन्। यस क्षेत्रलाई संरक्षित पर्यावरणीय क्षेत्र बनाउने योजनाले पनि गति लिन थालेको छ।
पर्यटन विकासको सम्भावना
यदि स्थानीय सरकार र समुदायको सहकार्यमा पूर्वाधार निर्माण, सडक पहुँच सुधार, सूचना प्रविधि र होमस्टे प्रवर्द्धन गरिएमा, राजारानी क्षेत्र पूर्वी नेपालको चर्चित पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सक्छ।
धार्मिक पर्यटन (सिरिजात), सांस्कृतिक पर्यटन (धिमाल जीवनशैली), र इको–टुरिज्म (वन–जंगल र जैविक विविधता) को मिलनले यहाँको समग्र विकासमा टेवा पुर्याउन सक्छ।
समुदायको आवाज
स्थानीय धिमाल अगुवा गंगा धिमाल भन्छन्, “राजारानी हाम्रो पहिचान हो। यो ठाउँले हाम्रो इतिहास बोकेको छ। अब राज्यको ध्यान र समर्थन पाएमा यहाँ पर्यटनले फस्टाउनेछ।”
निष्कर्ष
राजारानी केवल धिमाल समुदायको गाथा सुनाउने थलो होइन, मोरङ जिल्लाको भविष्यको सम्भावित पर्यटकीय केन्द्र पनि हो।
यसलाई प्रचार–प्रसार, संरक्षण र समुचित योजनाको माध्यमबाट स्थानीय समृद्धिको मूल स्रोत बनाउने समय आएको छ।
पूर्वी तराईको समृद्ध भूभाग मोरङको लेटाङ नगरपालिका–१ मा अवस्थित राजारानी क्षेत्र धिमाल समुदायको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र धार्मिक दृष्टिकोणले अतुलनीय महत्त्व बोकेको स्थान हो।
धिमाल समुदायको इतिहास अनुसार, उनीहरूको पूर्वजहरूले यही क्षेत्रबाट आफ्नो बसोबास सुरु गरेका थिए। स्थानीय रूपमा “राजा” र “रानी” नाम दिइएका दुई पहाडहरूले घेरिएको यस क्षेत्रलाई पुर्ख्यौली थलोका रूपमा चिनिन्छ। धिमाल जातिको सामाजिक संरचना, धार्मिक आस्था र जीवनशैलीको जरा यही भूमिमा गाडिएको पाइन्छ।
सांस्कृतिक सम्पदा र सिरिजात पर्व
धिमाल समुदायले आफ्नो सांस्कृतिक पहिचान बचाइराख्न वर्षेनी मनाउने प्रमुख पर्व सिरिजात हो।
सिरिजात पर्व विशेषतः विगत र पुर्खाको स्मृति, प्रकृति पूजा, र समुदायको एकता प्रकट गर्ने अवसर मानिन्छ। यस पर्वमा ढोल, मादल, झ्यालीको तालमा नाचगान, सामूहिक पूजापाठ, परम्परागत भेषभूषा, र लोककथा–लोकगानको समावेश हुन्छ।
यो पर्व न केवल धिमाल संस्कृति जगेर्ना गर्ने अवसर हो, तर यसले युवा पुस्तामा जातीय गर्व र सामाजिक उत्तरदायित्व पनि विकास गराउँछ।
प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण
राजारानी क्षेत्र प्राकृतिक रूपमा पनि अत्यन्त समृद्ध छ। हरियाली जंगल, चिसो बतास, दुर्लभ वनस्पति र चराचुरुङ्गीको बासस्थानले यो स्थानलाई नैसर्गिक सुन्दरताले भरिएको बनाउँछ।
राजारानीको शान्त वातावरण, जंगलको हरियाली, र पहाडी भू–आकृति हेर्नकै लागि आन्तरिक पर्यटकहरू यहाँ पुग्न थालेका छन्। यस क्षेत्रलाई संरक्षित पर्यावरणीय क्षेत्र बनाउने योजनाले पनि गति लिन थालेको छ।
पर्यटन विकासको सम्भावना
यदि स्थानीय सरकार र समुदायको सहकार्यमा पूर्वाधार निर्माण, सडक पहुँच सुधार, सूचना प्रविधि र होमस्टे प्रवर्द्धन गरिएमा, राजारानी क्षेत्र पूर्वी नेपालको चर्चित पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सक्छ।
धार्मिक पर्यटन (सिरिजात), सांस्कृतिक पर्यटन (धिमाल जीवनशैली), र इको–टुरिज्म (वन–जंगल र जैविक विविधता) को मिलनले यहाँको समग्र विकासमा टेवा पुर्याउन सक्छ।
समुदायको आवाज
स्थानीय धिमाल अगुवा गंगा धिमाल भन्छन्, “राजारानी हाम्रो पहिचान हो। यो ठाउँले हाम्रो इतिहास बोकेको छ। अब राज्यको ध्यान र समर्थन पाएमा यहाँ पर्यटनले फस्टाउनेछ।”
निष्कर्ष
राजारानी केवल धिमाल समुदायको गाथा सुनाउने थलो होइन, मोरङ जिल्लाको भविष्यको सम्भावित पर्यटकीय केन्द्र पनि हो।
यसलाई प्रचार–प्रसार, संरक्षण र समुचित योजनाको माध्यमबाट स्थानीय समृद्धिको मूल स्रोत बनाउने समय आएको छ।
0 comments:
Post a Comment