हरायो ‘दिपेन्द्र शिखर’: अन्तु डाँडाको नाम किन फेरियो, फेरिएको नाम कहाँ हरायो?

✍ विनय तिम्सीना |
 माइपोखरी न्यूज, साउन


इलामको सूर्योदय नगरपालिकामा अवस्थित अन्तु डाँडा — पर्यटकीय आकर्षण, चियाबारी, हिमाल दर्शन र सूर्योदयको अनुपम दृश्यले प्रसिद्ध — तर यसको नामसँग जोडिएको एउटा पाटो भने आज इतिहासका पानामा हराउँदै गएको छ।
कुनै समय यो उचाइयुक्त रमणीय भूभागलाई ‘दिपेन्द्र शिखर’ भनेर औपचारिक नाम दिइएको थियो।
तर आज — न त यहाँको पाटीमा त्यो नाम लेखिएको छ, न नक्सामा, न होटेलका बोर्डमा।
अनि न त त्यो नाम आम बोलचालमै सुनिन्छ।
📜 कसरी भयो नामकरण?
वि.सं. २०४३ सालतिरको कुरा हो। त्यो समय राजा वीरेन्द्र शाहका उत्तराधिकारी युवराज दिपेन्द्र वीर विक्रम शाह थिए। मुलुकमा पञ्चायती व्यवस्था थियो।
त्यही समय, शाही परिवारप्रतिको श्रद्धा, देशभक्तिको भावना, र राजनीतिक प्रभाव स्वरूप इलामको श्रीअन्तु डाँडालाई ‘दिपेन्द्र शिखर’ भनेर नामाकरण गरियो।
स्थानीय जनप्रतिनिधि, प्रशासन र पर्यटन कार्यालयहरू समेतको सहमतिमा त्यो नाम सिफारिस गरिएको थियो।
त्यो समयमा केही नक्सा, सरकारी दस्तावेज, पर्यटकीय रुट निर्देशिकाहरूमा समेत "Dipendra Shikhar" उल्लेख गरिएको प्रमाणहरू भेटिन्छन्।
त्यो अवधिमा इलामकै अन्य पर्यटकीय स्थानहरूलाई पनि तत्कालीन शाही सन्दर्भ अनुसार नाम दिन थालिएको थियो — जस्तै: राजकुमारी पोखरी, वीरेन्द्र वन, आदि।
🕳 किन हरायो नाम?
तर समय बद्लियो, शासन प्रणाली बद्लियो। २०४६ सालको जनआन्दोलनपछि पञ्चायती ब्यवस्था हट्यो।
र त्यसपछि २०५८ सालमा भएको दरबार हत्याकाण्डले युवराज दिपेन्द्रको नाम राजनीतिमा विवादको विषय बन्न पुग्यो।
त्यसपछि "दिपेन्द्र शिखर" नाम बोलचाल र सरकारी अभिलेख दुवैबाट हराउन थाल्यो।अन्तु डाँडा फेरि पुरानै नामले चिनिन थाल्यो — श्रीअन्तु डाँडा, जुन स्थानीयहरूले सदियौंदेखि प्रयोग गर्दै आएका थिए।
📍 स्थानीयहरू के भन्छन्?
स्थानीय बासिन्दा गोपाल राई भन्छन् — “हामी त कहिल्यै दिपेन्द्र शिखर भनेर बोल्दैन थियौं। त्यो त सरकारी कागजमा लेखिएको मात्रै हो।” गणेश थापाले भने —“२०४३ सालमा हामी स्कुल पढ्दा त्यहाँ एकपल्ट ‘दिपेन्द्र शिखर’ भनेर बोर्ड राखिएको थियो। तर पछि त्यसको नामै लिन छोडियो।”
🌄 आज पनि त्यही सौन्दर्य, फरक भने नाममात्र
अन्तु डाँडा अझै पनि सूर्योदय हेर्नेको प्रमुख गन्तव्य हो।
यहाँबाट देखिने कञ्चनजंघा, भारतको दार्जिलिङ, सिक्किम र भुटानसम्मको दृश्य पर्यटकका लागि चुम्बक बनेको छ। तर, ‘दिपेन्द्र शिखर’ नाम भने इतिहासमा एउटा असफल नामकरणको उदाहरण बनेर हराएको छ।
आजको पुस्ता त्यो नाम न त सम्झिन्छ, न चिन्छ। शायद इतिहासले कहिलेकाहीँ नामलाई होइन, स्थानलाई बचाइराख्छ।
📝 निष्कर्ष
‘दिपेन्द्र शिखर’ को नाम कुनै राजनीतिक, भावनात्मक वा तत्कालीन संरचनात्मक आग्रहले जन्मिएको थियो।
तर जनचेत, राजनीतिक परिवर्तन र सांस्कृतिक स्वाभाविकताको बहावसँग त्यो नाम टिक्न सकेन। श्री अन्तु डाँडा आज फेरि जनताकै भाषा र चेतनामा बसेको छ — जति नाम फेरे पनि, जरा फेर्न सकिन्न।
प्रतिकृया दिनुहोस्

About Maipokhari news

माइपोखरी न्यूज डटकम सम्बाददाता

0 comments:

Post a Comment